Dünya Volkanoloji Birliği tarafından aktif volkan olarak kabul edilen Hasan Dağı’nda, volkanik hareketliliğin olup olmadığının incelenmesi için araştırma başlatıldı. Bölgede jeodezik ve fiziksel sensörlerle izleme yapılacak.
Aksaray ve Niğde sınırları içinde yer alan Hasan Dağı’nda afet riskinin azaltılması için İl Risk Azaltma Planı hazırlama çalışmaları kapsamında, Aksaray Üniversitesi’nin ‘Hasan Dağı Volkanizmasının Tektonik ve Volkanik Açıdan Jeodezik ve Fiziksel Sensörler ile İzlenmesi’ isimli projesi, 2021 yılında sunulduğu TÜBİTAK 1001-Bilimsel ve Teknolojik Araştırmaları Destekleme Programı’na kabul edildi.
Proje kapsamında Aksaray Üniversitesi, Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi, Mersin Üniversitesi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, MTA Genel Müdürlüğü, Aksaray AFAD Müdürlüğü ve Niğde AFAD Müdürlüğü ortak çalışma yürütecek.
Çalışma kapsamında Hasan Dağı’nın 3 ayrı farklı noktasına jeodezik ve fiziksel sensörlerle izleme istasyonu kuruldu.
PROJE 36 AY SÜRECEK
Projenin başkanlığını yürüten Aksaray Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Hacı Murat Yılmaz, kurulan 3 istasyon sayesinde 24 saat boyunca anlık veri alabildiklerini belirtti:
“Hasan Dağı volkanizmasının tektonik volkonik açıdan, hem jeodezik hem de fiziksel sensörlerle izlenmesi amacını taşıyan projemiz var. Proje kapsamında Hasan Dağı eteklerinde biri şu an bulunduğumuz Helvadere mevkisinde, diğeri Dikmen köyü yukarısında, bir diğeri de Niğde tarafında olmak üzere 3 izleme istasyonumuz var. Bu istasyonlarımızda jeodezik ve fiziksel sensörlerle biz burayı takip etmek istiyoruz. Burada hareketlenme var mı diye. Bu 3 istasyonda 24 saat anlık veri alacağız. Onları daha sonra değerlendireceğiz. Yine ayrıca Tuz Gölü Fay hattında Hasan Dağı’nın doğusunda geçen 14 kampanya noktalarımız var. Oralardan da 6 ayda bir ölçü alıyoruz. Yine buralarda tiltmetre var, eğim ölçer var. Herhangi bir magmada değişiklik olduğunda, eğimde bir değişiklik oluyor mu, onlara bakacağız. Gaz çıkışlarındaki sıcaklık farklarına, gazlardaki değerlere bakacağız. Yine sıcaklık farklarına bakacağız. Bunun sonucunda Hasan Dağı’nda bu aktiviteler var mı, yok mu, bunu incelemeye çalışacağız. Bu 36 aylık bir projedir.”
MİLATTAN ÖNCE 6600 YILINDA PATLAMA OLDU
Hasan Dağı’nda en son milattan önce 6600 yılında volkanik patlama yaşandığını belirten Prof. Dr. Yılmaz, “Ama Dünya Volkanoloji Birliği (IAVCEI), burayı aktif volkan olarak kabul ediyor. Biz de ondan dolayı araştırmayı arzu ettik. Patlama olacak diye bir şey yok elbette, ama olup, olmayacağı konusunda birtakım bilimsel verilerle bu işi ortaya koymak lazım” diye konuştu.
Hasan Dağı eteklerinde 3 farklı noktaya kurulan istasyonlarda anlık veriler aldıklarını söyleyen Prof. Dr. Yılmaz, ”1 Aralık itibarıyla 3 istasyonu tesis ettik. 10 Aralık itibarıyla da ‘GPS’ aletimizle verileri alıyoruz. Milimetrik düzeyde, anlık sürekli, istediğimiz aralıklara yarım saniye, bir saniye, iki saniye aralıklar veri alıyoruz. Yatay ve düşeyde konum değişiyor mu, değişmiyor mu, onu inceleyeceğiz. Bunların zaman seyirlerini analiz edip, ondan sonra sonucu varacağız. İlk verileri de ağustos ayı itibarıyla alacağız” dedi.
“TEDİRGİN OLACAK BİR DURUM YOK”
Prof. Dr. Yılmaz, Hasan Dağı’nda volkanik patlama olacak diye tedirgin olacak bir durumun söz konusu olmadığını kaydetti. Prof. Dr. Yılmaz, ”Tuz Gölü Fay hattı da buradan geçiyor. 2020 yılında Niğde Obruk tarafından 5,2 deprem olmuştu. Projenin çıkış amacı da o aslında, Hasan Dağı’nda bir hareketlilik var da orayı etkiliyor mu, depremle olan ilişkisini incelemek için bu projeyi gerçekleştireceğiz” diye konuştu.
Proje ortaklarından AFAD İl Müdür Cezmi Türkmen de “Hem Tuz Gölü Fay hattı hem de Hasan Dağı ile ilgili bütün verileri bilimsel olarak ortaya koymak istiyoruz. Değerli hocalarımıza güveniyoruz. Onların ön görüsü ve bizi yönlendirmesiyle bu projeye başladık. TÜBİTAK’a başvurduk ve kabul etti” ifadelerini kullandı.